Gender Zo‘ravonligi va Tengsizlikka Qarshi Kurash: EQUAL Tadqiqotidan Olingan Sabaklar - EQUAL Project

Gender Zo‘ravonligi va Tengsizlikka Qarshi Kurash: EQUAL Tadqiqotidan Olingan Sabaklar

O‘zbekiston bo‘ylab gender asosidagi zo‘ravonlik va tengsizlik hali ham jiddiy muammolar sifatida namoyon bo‘lmoqda. Gender tenglik bo‘yicha EQUAL tadqiqoti bu boradagi ommaviy qarashlar, jamiyatdagi munosabatlar va tajribalarni o‘rganib, Farg‘ona, Qashqadaryo, Namangan va Toshkent viloyatlarida o‘tkazildi.

EQUAL Tadqiqotining Maqsadlari

EQUAL Tadqiqoti aniq maqsadlarga ega edi:

• Gender asosidagi zo‘ravonlik va tengsizlikning dolzarb muammolariga eʼtiborni jalb qilish.
• Jamiyatdagi meʼyor va munosabatlarni tahlil qilish, jumladan, nikohdagi og‘zaki va jismoniy zo‘ravonlik, gender rollari va tenglik haqidagi fikrlarni o‘rganish.
• Ushbu muammolarni samarali hal qilish uchun jamoalar, NNTlar va siyosatchilar uchun amaliy yechimlar taklif qilish.

Tadqiqotning batafsil tahlili jamiyatdagi munosabatlar haqida aniq tasavvur beradi va tizimli o‘zgarishlarning zarurligini ko‘rsatadi.

Tadqiqotdan Asosiy Natijalar

Tadqiqot bir qator tashvishli tendensiyalarni aniqladi:

Nikohdagi Og‘zaki va Jismoniy Zo‘ravonlik

• Har uch kishidan ikkitasi og‘zaki zo‘ravonlikni rad etadi, ammo har o‘ndan biri buni erning huquqi deb biladi, va 55 yoshdan oshganlarning 50% holatlarda og‘zaki zo‘ravonlikni oqlaydi.
• Har besh kishidan to‘rt nafari jismoniy zo‘ravonlikni rad etadi, ammo har to‘rt erkakdan biri buni baʼzan oqlaydi. Bu esa hali ham zararli munosabatlarning mavjudligini ko‘rsatadi.

Gender Tengligi Bo‘yicha Qarashlar

• Har uch ayoldan ikkitasi va har besh erkakdan to‘rt nafari gender tengligi O‘zbekistonda erishilmagan deb hisoblaydi. Bu gender rollarining hozirgi holatidan umumiy norozi ekanlikni ko‘rsatadi.

Qonunlardan Xabardorlik

• Ayollarning yarmi va erkaklarning 40% ayollarga nisbatan zo‘ravonlikka qarshi qonunlar haqida biladi. Qonunlardan xabardorlikning yetarli emasligi o‘sishni sekinlashtiradi va ommaviy maʼlumot kampaniyalarining zarurligini ko‘rsatadi.

Madaniy Meʼyorlar va Patriarxat

• Erkaklarning 67% ayolning asosiy roli uy ishlarini bajarish ekanligini tasdiqlaydi, va 55% erkaklar baʼzan ayollarni urish “haqli” deb hisoblaydi. Bu patriarxal meʼyorlarni davom ettirish xavfini ko‘rsatadi.

Ijtimoiy Tarmoq Kampaniyasi: Tadqiqot Natijalarini Yoritish

Tadqiqotning eng diqqatga sazovor natijalaridan baʼzilari ijtimoiy tarmoq kampaniyasi davomida yoritildi. Nikohdagi og‘zaki va jismoniy zo‘ravonlik, gender tengligi bo‘yicha qarashlar va ayollarga nisbatan zo‘ravonlikka qarshi qonunlardan xabardorlik masalalariga bag‘ishlangan postlar jamiyatda muhokama va xabardorlikni oshirish uchun eʼlon qilindi. Ushbu postlarni EQUAL loyihasining rasmiy Instagram sahifasida shu yerda topishingiz mumkin. Bundan tashqari, ushbu sahifada gender asosidagi zo‘ravonlik holatlarida qanday harakat qilish kerakligi haqida ko‘proq maʼlumot topishingiz mumkin.

Biroq, ushbu postlar tadqiqotning boy maʼlumotlaridan faqat bir qismini aks ettiradi. To‘liq tasavvurni shakllantirish uchun tadqiqotni to‘liq o‘qish juda muhimdir.

Harakatga Qo‘shiling

EQUAL Tadqiqoti natijalari barchamizni harakat qilishga chorlaydi. Keling, bu mavzuni davom ettiraylik, zararli jamiyat meʼyorlariga qarshi turing va tizimli o‘zgarishlarni qo‘llab-quvvatlaylik. Birgalikda biz tenglik, xavfsizlik va hurmat asosida qurilgan kelajakni yaratamiz.

Sukutni buzaylik, harakat qilaylik va o‘zgarishlarni amalga oshiraylik — bir qadamda.